کد مطلب:1478 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:291
نماز جمعه و احکام آن
740- نماز جمعه مانند نماز صبح دو ركعت است .
امـتـیـازش از نـماز صبح این است كه دو خطبه در پیش دارد , و نماز جمعه واجب تخییری است , به این معنی كه مكلف در روز جمعه مخیر است كه نماز جمعه را بخواند در صورتی كه شرایطش موجود باشد , یا نماز ظهر بجا آورد , پس اگر نماز جمعه را بجا آورد كفایت از ظهر می كند.
و واجـب شـدن نـمـاز جـمعه چند شرط دارد : اول داخل شدن وقت , و آن عبارت از زوال آفتاب است , و وقتش اول عرفی زوال است پس هرگاه از این وقت نماز جمعه را تاخیر انداخت , وقتش خارج شده و نماز ظهر را باید بجا آورد.
دوم شـمـاره افراد : و آن پنج نفر است با امام , و هرگاه پنج نفر از مسلمانان جمع نشوند نماز جمعه واجب نمی شود.
سـوم بـودن امـام جامع شرایط امامت , از عدالت و غیر آن از چیزهایی كه در امام جماعت معتبر است , هم چنان كه در بحث نماز جماعت خواهد آمد و بدون او نماز جمعه واجب نمی شود.
و صـحیح بودن نماز جمعه چند شرط دارد : اول جماعت بودن , پس فرادا صحیح نیست , و هر گاه ماموم قبل از ركوع ركعت دوم نماز جمعه به امام برسد مجزی خواهد بود.
و یـك ركـعـت دیـگر به او اضافه می كند , و اگر در ركوع امام را درك كند مجزی بودنش مشكل است , و احتیاط ترك نشود.
دوم خـوانـدن دو خـطـبـه پیش از نماز , كه در خطبه اول حمد و ثنای الهی را گفته و وصیت به تقوی و پـرهیزكاری شود و یك سوره كوتاه از قرآن بخواند , سپس نشسته و برخیزد , و باز هم حمد و ثنای الهی را بجا آورده و بر پیغمبر اكرم و ائمه مسلمین صلوات فرستاده و احتیاط مستحب آن است كه برای مؤمنین و مؤمنات استغفار ( طلب آمرزش ) كند.
و لازم اسـت خطبه پیش از نماز باشد , پس اگر نماز را پیش از دو خطبه شروع كرد صحیح نخواهد بود و خواندن خطبه پیش از زوال آفتاب اشكال دارد.
و لازم است كسی كه خطبه را می خواند هنگام خطبه ایستاده باشد.
پس هر گاه خطبه را نشسته بخواند صحیح نخواهد بود و فاصله انداختن بین دو خطبه به نشستن لازم و واجـب اسـت , و لازم اسـت نشستن مختصر و خفیف باشد , و لازم است امام جماعت و خطیب ( كسی كه خـطـبـه مـی خواند ) یك نفر باشد , و اقوی این است كه در خطبه طهارت شرط نیست , اگر چه اشتراط احوط است .
و در حـمـد و ثنای الهی و صلوات بر پیغمبر اكرم و ائمة مسلمین بنابر احتیاط عربیت ( زبان عربی ) معتبر اسـت و در مازاد بر آن معتبر نیست بلكه اگر بیشتر حاضرین زبان عربی را ندانند احتیاط لازم آن است كه خصوص وصیت به تقوی به زبان حاضرین باشد.
سـوم آن كـه مـسـافـت بـین دو نماز جمعه كمتر از یك فرسخ نباشد , پس هر گاه نماز جمعه دیگری در مـسـافـت كـمـتـر از یك فرسخ بر پا شود , و مقارن هم بودند هر دو باطل می شوند , و اگر یكی سبقت بر دیـگـری داشـت هـر چـنـد بـه تـكبیرة الاحرام باشد صحیح و دومی باطل خواهد بود ولی هر گاه پس از برگزاری نماز جمعه كشف شد كه نماز جمعه دیگری بر او سابق یا مقارنش در مسافت كمتر از یك فرسخ بـر پا شده بوده بجا آوردن نماز ظهر واجب نخواهد بود , و فرقی نیست بین این كه این كشف در وقت یا در خارج وقت باشد و بر پا نمودن نماز جمعه در صورتی مانع از نماز جمعه دیگر در مسافت مزبور می شود كه خود صحیح و جامع شرایط باشد , والا در مانع بودنش اشكال است , و اقرب مانع نبودن است .
741- هـر گـاه نـمـاز جـمـعه ای كه دارای شرایط است بر پا شود اگر بر پا كننده اش امام علیه السلام یا نـمـاینده او باشد حضورش واجب است و در غیر این صورت حضورش واجب نیست و در وجوب حضور در صورت اول چند چیز معتبر است : اول آن كه مكلف مرد باشد , و حضور جمعه بر زنان واجب نیست .
دوم آزادی , پس حضور در نماز جمعه بر بندگان ( برده ) واجب نیست .
سوم حاضر بودن , پس بر مسافر واجب نیست .
و در مسافر فرقی نیست كه تكلیف او در نماز قصر باشد یا تمام , مثل مسافری كه قصد اقامه نموده باشد.
چهارم سلامت از بیماری و كوری , پس بر بیمار و كور واجب نیست .
پنجم پیر نبودن , پس بر پیرمردان واجب نیست .
ششم آن كه بین جای شخص و جایی كه نماز جمعه بر پا می شود بیش از دو فرسخ فاصله نباشد و بر كسی كـه سر دو فرسخی است حضور واجب است و هم چنین بر كسی كه حضور جمعه بر او سخت و دشوار باشد به جهت باران یا سرمای شدید و مانند اینها حضور واجب نیست .
742- چند حكم كه به نماز جمعه راجع است از این قرار است .
اول كسی كه نماز جمعه از او ساقط شده و حضورش واجب نباشد , جایز است در اول وقت مبادرت به نماز ظهر نماید.
دوم حـرف زدن هـنگامی كه امام مشغول خطبه خواندن است مكروه است مگر آن كه مانع از گوش دادن خطبه باشد كه در این صورت بنابر احتیاط جایز نیست , و فرقی بین عدد معتبر در اصل وجوب نماز جمعه و بین بیشتر از آن نیست .
سوم گوش دادن به دو خطبه بنابر احتیاط واجب است ولی كسانی كه معنای خطبه را نمی فهمند گوش دادن بر آنها واجب نیست .
چهارم اذان دوم روز جمعه بدعت است , و این همان اذانی است كه در عرف اذان سوم نامیده می شود.
پنجم وقت خطبه امام , ظاهر این است كه حضور واجب نباشد.
ششم خرید و فروش هنگامی كه برای نماز جمعه نداء می شود حرام است در صورتی كه منافی نماز باشد , و الا حرام نخواهد بود , و اظهر این است كه در صورت حرمت نیز معامله باطل نیست .
هفتم كسی كه حضور جمعه بر او واجب بود , و ترك نمود و نماز ظهر را بجا آورد اظهر این است كه نمازش صحیح باشد.